تهديد جهانی يا رقابت سياسی داخلی؟

اظهارات خصمانه احمدی نژاد در مورد اسرائيل محکوميت جامعه جهانی را برانگيخته است. اين در حالی است که برخی از تحليلگران مسائل ايران، ديدگاه های وی را تغيير خطرناک موضع بين المللی ايران و برخی ديگر نزاع برای کسب قدرت در درون ساختار سياسی ايران می دانند. مارتين اينديک سفير سابق امريکا در اسرائيل می گويد: " تهديد آقای احمدی نژاد در خصوص محو نام اسرائيل از نقشه جهان بايد جدی گرفته شود. آيا اسرائيل بايد قانع باشد که با به انزوا کشاندن بيشتر ايران، به هدف خود رسيده است؟ مسلماً پاسخی که به ذهن من می رسد، منفی است. " در عين حال نمی توان گفت که نابودی اسرائيل صرفاً ديدگاه و خواسته احمدی نژاد است. آيت الله خامنه ای نيز در ماه سپتامبر اعلام کرد، " جهاد تنها راه مقابله با دشمن صهيونيست است. " گفته می شود توان نظامی ايران محدود است و يارای مقابله با اسرائيل هسته ای را ندارد. اما گزارش موسسه بين المللی مطالعات استراتژيک نشان می دهد که ايران در حال گسترش موشک باليستيک شهاب-3 است و در همين حال اگر به سلاح های اتمی دست پيدا کند، توازن استراتژيک منطقه را به شدت به هم خواهد ريخت. به گفته يک مقام انگليسی، علی رغم اينکه جمهوری اسلامی شعارهای ضدغربی سر می دهد، اما از زمان پيروزی انقلاب سابقه هيچگونه تجاوز به کشورهای ديگر را نداشته است. بنابراين، احمدی نژاد نيز نمی تواند وضعيت نظامی ايران را به ناگاه تغيير دهد و در واقع می توان گفت با وجود شورای عالی امنيت ملی، وی يکی از کسانی است که ساز مخالف می زند. کريم سجادپور تحليلگر گروه بين المللی بحران می گويد: " احمدی نژاد خود را رهبر اسلام گرايی می داند که از جانب توده های مظلوم مسلمان در سرتاسر جهان سخن می گويد. اين در حالی است که مناقشات گسترده ای در ايران بر سر ميزان هرگونه توافق ديپلماتيک در خصوص مسأله هسته ای وجود دارد. نسل جوان تر اصولگرايان که احمدی نژاد به آن تعلق دارد، با اينگونه توافقات مخالف است. در عين حال عملگرايان نيز با اصولگرايان مخالفند. " سجادپور در ادامه می گويد: " شايد احمدی نژاد در تلاش است حمايت مردم را از موضع گيری خود جلب کند. اما بيشتر ايرانيان مطابق خواست او عمل نخواهند کرد. آنها اسرائيل را مشکل اعراب می دانند. حل مسأله بيکاری و بهبود اقتصاد مسائلی هستند که برای مردم ايران اهميت دارند. " يکی از منابع مطلع ايران نيز می گويد: " سخنان احمدی نژاد در مورد اسرائيل مايه خرسندی نومحافظه کاران امريکا، رقبای عرب ما و اسرائيلی ها شده است. اين سخنان کاملاً به ضرر منافع ملی ايران است. "ری تکيه عضو شورای روابط خارجی امريکا می گويد، احمدی نژاد نسبت به واکنش های جهانی " بسيار بی تفاوت " است. با اين وجود، ايران نمی تواند تلاش های خود را در خصوص جذب تجارت و سرمايه گذاری خارجی به ويژه در بخش انرژی ناديده بگيرد. به گفته يکی از مقامات انگليسی، منطقی ترين توجيهی را که می توان برای رفتار احمدی نژاد آورد، ضعف سياست داخلی ايران است. تلاش های وی برای تذهيب انقلاب، مخالفت های شديد محافظه کاران کهنه کار، اصلاح طلبان و اقليت حاکم روحانيون که اداره نهادهای قدرتمند را به عهده دارند، برانگيخته است. اين مقام می افزايد: " احمدی نژاد سعی دارد مذهبی تر از روحانيون باشد. اما او بسيار ساده لوح است. او با عملی نکردن وعده هايی که به مردم عادی داده، بيشترين حمايت خود را از دست داده است. بنابراين مسأله ساختار داخلی ايران مطرح است. اين ايران نيست که در برابر غرب ايستاده، بلکه ايران است که در برابر ايران ايستاده است و اگر به همين روال پيش رود، احتمالاً کل نظام سرنگون خواهد شد

منبع: گاردين، 20 دسامبر